ULUSLARARASI TİCARİ TERİMLER-INCOTERMS

Bu çalışmada uluslararası ticarette anlaşmazlıkların önüne geçmek için oluşturulan INCOTERMS’ü tanıtmaya çalışacağım.

Öncelikle Incoterms’ün açılımı; International Commercial Terms yani Uluslararası Ticari Terimler/Şartlar olarak ifade edilmektedir.

Incoterms; alıcı ile satıcı arasındaki hak ve yükümlülükleri belirleyen uluslararası standart kurallar bütünüdür (Özkan, 2012).

INCOTERMS’ÜN AMAÇ ve KAPSAMI

Incoterms’ in amacı; malın teslimi ile ilgili olarak birtakım uluslararası kurallar belirlemek, dış ticaret alanında en yaygın kullanılan terimleri yorumlamak ve uluslararası ticareti kolaylaştırmaktır. Böylece yapılan mal teslimlerine yönelik, farklı yasa ve düzenlemeler dolayısıyla, farklı ülkelerde bulunan tarafların (alıcı ve satıcı) terimleri farklı şekilde yorumlamalarının önüne geçilmektedir (Özalp, 2012).

Malların satışında düzenlenen sözleşmeler de Incoterms’e uygun olarak düzenlenir. Nakliye, sigorta, vergiler ve gümrük işlemlerinden kimin sorumlu olacağı Incoterms’e göre belirlenir (Çınar, 2018).

Incoterms uygulaması olmasaydı, dış ticaret faaliyeti içerisinde yer alan tarafların ticari terimleri farklı yorumlamaları yanlış anlaşılmalara, yanlış anlaşılmalar ihtilaflara, ihtilafların ortaya çıkması da işin yargı mercilerine intikaline ve aynı nedenle, tarafların para ve zaman kaybına uğramasını neden olacaktı (Özalp, 2012).

Incoterms; satım sözleşmesine konu olan “maddi malların” teslimine ilişkin hak ve yükümlülükleri kapsamaktadır. Burada maddi mallar ile, Incoterms’ün bilgisayar yazılımı gibi soyut hakları kapsamadığı kastedilmektedir (Özkan, 2012).

Satış sözleşmesinin Incoterms kapsamında yer alması ve uluslararası ticarette yaygın bir şekilde kullanılıyor olması bazı yanlış anlaşılmalara sebebiyet vermektedir. Incoterms’ün taşıma sözleşmelerine uygulanabileceği ve ödeme dahil tam bir sözleşme sunabileceği düşüncesi, yani Incoterms’ün bir sözleşmede bulunması gereken bütün yükümlülükleri kapsadığı kabulü bu yanlış anlaşılmalara örnek olarak gösterilebilir. Incoterms’te yer alan kurallar sadece malların satıcı tarafından alıcıya tesliminde taraflara düşen görevleri, masrafları ve hasarı düzenlemektedir. Satıcının malları alıcıya teslim ettiği sırada taraflardan hangisinin taşımayı ve sigortayı üstleneceği ve tarafların hangi masraflardan sorumlu olacağı belirlenir (Özkan, 2012).

INCOTERM’ÜN KAPSAMADIĞI ALANLAR

• Sözleşmenin ihlaline karşı yapılacak başvuru yolları kapsama alanından değildir ve hizmet sözleşmelerine uygulanmaz.
• Teslimat dışındaki sözleşmede bulunan haklar ve yükümlülüklerle ilgisi yoktur.
• Malların mülkiyet hakkının alıcıdan satıcıya nasıl aktarılacağı, ödeme ve ödeme yöntemleri belirtilmez.
• - Sözleşmenin ifasına ilişkin diğer konular, mücbir sebepler veya cezai şartlar düzenlenmemiştir (Özkan, 2012).

HUKUKİ NİTELİĞİ

Incoterms, hukuki niteliği itibariyle, ihtiyari kurallar içermektedir. Ancak bu kurallar sözleşmenin taraflarınca sözleşmeye dahil edildiği zaman, sözleşmenin bir parçası haline gelmektedir (Kazma, 2011). Incoterms kuralları ve sözleşme şartlarının her zaman sözleşmeye uygulanacak ülke hukukunun emredici hükümleri gereğince geçersiz kılınabilir. Yani uygulanması zorunlu olan ulusal hukuk, Incoterms’ün tüm hükümlerine üstün olmaktadır (Sunay, 2012). Incoterms; 1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe giren 6102 sayılı yeni Türk Ticaret Kanunu’nda düzenlenmiştir.

SÖZLEŞMENİN KULLANIM ŞEKLİ

Sözleşmenin tarafları, Incoterms’in uygulanması için sözleşmelerine mutlaka kullanmak istedikleri, Inceoterms kurallarının tarihini yazmalıdırlar. Örneğin taraflar, Incoterms 2000 veya Incoterms 2010 gibi hangi kuralları uygulamak istiyorlarsa sözleşmelerinde bunu belirtmelidirler. Sözleşmenin tarafları, “Incoterms 2000” kurallarından örneğin FOB teslim şeklinin uygulanmasını istiyorlarsa, sözleşmelerinde “FOB/MERSİN Incoterms 2000” şeklinde bir ifadeye yer vermelidirler (Kazma, 2011).

INCOTERMS’ÜN AÇIKLIK GETİRDİĞİ BAŞLICA TEMEL SORUNLAR

• Alıcı malı nerede teslim alacak?
• Taraflardan hangisi taşıma giderlerinden sorumlu olacak?
• Taşıma sırasında meydana gelebilecek olası zararları kim üstlenecek?

• Sigorta giderleri kime ait olacak?
• Gümrükleme masraflarını kim üstlenecek?
• Yükleme ve boşalma faaliyetinden doğan masraflar kime ait olacak?
• Riskler nasıl bölüşülecek? (Çınar, 2018).

INCOTERMS’ÜN TARİHÇESİ

• 1860 yılında kurulan Uluslararası Hukuk Derneği 1924 yılında, satışlarda hasarın geçişine ilişkin esasları belirlemesi ile başlar. Dernek tarafından hazırlanan bu kurallar 1928 yılında “CIF Sözleşmelere İlişkin Uluslararası Kurallar 1928” adı altında kabul edilmiştir (Kazma, 2011).
• Merkezi Paris’te bulunan Uluslararası Ticaret Odası (International Chamber of Commerce-ICC), uluslararası alanda yapılan ticarette genel kabul görecek terimlere ihtiyaç olduğunu saptayarak ve 1928’de atılan adımın yetersiz olduğunu düşünerek, bu problemi çözecek terimlerin belirlenmesi ve yeknesaklaştırılmasına yönelik çalışmalara başlamıştır. Alıcı ve satıcının sorumluluklarının liste halinde düzenlendiği ilk ticari terimler broşürü ise 1936 yılında INCOTERMS adıyla yayınlanmıştır. Bu yayında altı ticari terim (FOB: Free On Board, FAS: Free Alongside Ship, FOT: Free On Truck, FOR: Free on Rail, Free Delivered CIF: Cost Insurance and Freight ve C&F: Cost and Freight) oluşturup tanımlanmıştır. Bu kaynak Incoterm’ün ilk temellerinin atıldığı adım olarak kabul edilmektedir. İlk defa yayınlanan ve standartlaşan bu kurallar “Incoterms 1936” olarak bilinmektedir (Bergami, 2012).
• Bu kurallar daha sonra ticari hayattaki gelişmeler ve ortaya çıkan ihtiyaçlar üzerine 1953, 1967, 1976, 1980, 1990, 2000 yıllarında ve en son 2010’da revize edilmiştir. Genel olarak 10 yılda bir revizyona sokulan terimler 2020 yılında tekrardan değerlendirmeye alınacaktır (Ramberg, 2011). Her bir revizyonda durum ve ihtiyaca göre bazı terimler eklenirken bazı terim ve kurallar çıkarılmaktadır. Örneğin, 1980 tarihli ICC broşüründe yer alan FOR (Free on Rail), FOT (Free on Truck) ve FOA (Free on Airport), 1990 revizyonu ile FCA (Free Carrier) adı altında toplanarak teslim şekilleri arasından çıkarılmıştır. 1990 yılında getirilen değişikliklerin başlıca iki sebebi vardır: Bunlar, elektronik ortamda yapılan veri transferlerinin yaygınlaşmanın, ticari işlemlerde kullanılan belgelerin elektronik veri şeklinde karşı tarafa gönderilmesine imkan sağlanması ve uluslararası mal taşımacılığında ortaya çıkan konteyner taşımacılığı ve ro-ro (roll on roll off) taşımacılığı gibi yeni tekniklerin yaygınlaşmasıdır. 2000 yılında INCOTERMS’ ler bir kez daha gözden geçirilerek 560 sayılı broşürle bazı maddi ve şekli değişiklikler yapılmıştır. Benzer şekilde 2010 revizyonunda DAF, DES, DDU yerine DAP (Deliver at a Place) ve DEQ (Delivered Ex Quay) yerine DAT (Deliver at a Terminal) gelmiştir. Son durumda teslim şekillerinin sayısı 13’ten 11’e indirilmiştir (Özkan, 2012).
• Kesin değişiklikler henüz açıklanmamakla birlikte 2020 yılında gerçekleştirilecek revizyonda, Maliyet ve Sigorta (CNI) teriminin tanımlanması ve EXW ve FAS terimlerinin kaldırılması beklenmektedir. Ayrıca, her bir Incoterm’ün anlaşılmasına ve uygulanmasına yardımcı olacak daha basitleştirilmiş bir versiyon beklenilmektedir (https://www.icontainers.com/us/2018/10/16/history-of-incoterms/).
• 1934 yılında kurulan Milletlerarası Ticaret Odası Türkiye Milli Komitesi (ICC Türkiye), Bakanlar Kurulu Kararı ile 1945 yılında “Milli” adını alarak yapılanmasını tamamlamıştır. ICC Türkiye’nin çalışmalarının genişletilmesi amacıyla, Komitenin kuruluş ve işlerinin yürütülmesi görevi, 1950 yılında 5590 sayılı Kanun ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğine verilmiştir. ICC Türkiye 18 Mayıs 1953 tarihinde Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği nezdinde yeniden yapılanmıştır. 27 üye ile işe başlayan Komitenin 1955 yılında toplam 120 üyesi olmuştur. Bugün ICC Türkiye’nin 250’ye yakın üyesi bulunmaktadır (http://icc.tobb.org.tr/icct-yonetimkurul.php).

INCOTERMS TÜRLERİ

2010 yılından yapılan son revizyona göre Incoterms 4 farklı kategoride (E, F, C, D) gruplandırılmış ve 11 farklı risk dağılımında (EXW, FCA, FAS, FOB, CPT, CIP, CFR, CIF, DAT, DAP, DDP) sınıflandırılmıştır. E ve F Gruplarında, satıcının yükümlülükleri minimumdur. İşin çoğunu alıcı yapmakta ve riskin çoğunu üstlenmektedir. C Grubuna geçtikçe satıcının yükümlülükleri daha da genişlerken, alıcının üstlendiği risk azalmaktadır. D grubuna geçtiğimizde, satıcı çoğu düzenlemeyi yapar ve maksimum seviyede riski üstlenir. Satıcı için en riskli teslim şekilleri D grubunda yer almaktadır (Rambery, 2011).

Bu 11 kural “tüm taşıma türlerini kapsayan” ve “sadece deniz ve iç su taşımacılığını kapsayan” kurallar olmak üzere iki ana kategoriye ayrılmaktadır. Bu kuralların açılımı aşağıdaki gibidir (Incoterms® 2010).

Tüm Taşıma Türlerini kapsayan Kurallar

1. EXW: Ex Works (İşyerinde Teslim)

2. FCA: Free Carrier (Taşıyıcıya Teslim)

3. CPT: Carriage Paid To (Taşıma Ödenmiş Olarak Teslim)

4. CIP: Carriage and Insurance Paid to (Taşıma ve Sigorta Ödenmiş Olarak Teslim)

5. DAT: Delivered at Terminal (Terminalde Teslim)

6. DAP: Delivered at Place (Belirlenen Yerde Teslim)

7.DDP: Delivered Duty Paid (Gümrük Vergileri Ödenmiş Olarak Teslim)

Sadece Deniz ve İç Su Taşımalarını Kapsayan Kurallar

1. FAS: Free Alongside Ship (Gemi Doğrultusunda Teslim)

2. FOB: Free On Board (Gemide Teslim)

3. CFR: Cost and Freight (Masraflar ve Navlun Ödenmiş Olarak Teslim)

4. CIF: Cost, Insurance and Freight (Masraflar, Sigorta ve Navlun Ödenmiş Olarak Teslim)

“E, F, C, D” GRUPLARININ ÖZELLİKLERİ

1. E Grubu: Bu grupta sadece EXW (Ex Works-İşyerinde teslim) teslim şekli yer almaktadır. Bu teslim şekli satıcının en az yükümlülük altına girdiği yöntemdir. Satıcı genel olarak, belirlenen tarihte malı kendi işyerinde (imalathane, depo, fabrika vb.) alıcının tasarrufuna bırakmakla teslim etme yükümlülüğünü yerine getirmektedir. Alıcı bu noktadan itibaren varış yerine kadar, malın taşınması ile ilgili tüm gider ve risklerin yükümlülüğünü taşır. Bu teslim şeklinde sözleşmede belirtilen satış bedeline yalnızca ambalajlanmış mal bedeli dahildir. Yani teslim tarihinden itibaren her türlü nakliye, yükleme, boşaltma ve sigorta masrafları alıcıya aittir. Bu teslim şekli, alıcının veya onun görevlendirdiği taşımacının gümrük çıkış işlemlerini yerine getirebildiği hallerde kullanılmalıdır (Kazma, 2011).

2. F Grubu: F Grubu teslim şekillerinde, satıcı malları, alıcı tarafından tespit edilen taşıyıcıya teslim etmekle yükümlüdür. Bu gruptaki teslim şekilleri; FCA, FAS, FOB’ dur (Kazma, 2011).

3. C Grubu: C grubu teslim şekillerinde satıcı, taşıma sözleşmesi yapmak zorunda olmasına rağmen, satıcı ne kayıp ve hasar riskini, ne de yüklemeden sonra doğabilecek ek harcamaları üstlenmektedir. Bu grup teslim şekillerinde, satıcı taşıma işlemi için sözleşme yaptığı taşıyıcıya, malları teslim etmekle sorumludur. Taşıma masrafları ve taşımanın yapılması, söz konusu ise sigorta masrafları satıcı tarafından karşılanır (Kazma, 2011).

4. D Grubu: D grubu teslim şekilleri satıcı için en fazla yükümlülük getiren teslim şeklidir. Satıcı malların varış ülkesine kadar taşınması ile ilgili bütün masraf ve risklerden sorumludur. D grubu teslim şekilleri, E grubunun karşı kutbunu oluşturmaktadır. D grubunda satıcı malların sınırda ya da ithal ülkesi içinde kararlaştırılan yere ulaşmasından sorumludur (Kazma, 2011).

Şimdi bu teslim şekillerinin her birini teker teker açıklayalım.

TÜM TAŞIMA TÜRLERİNİ KAPSAYAN KURALLAR

Bu kategoride yer alan teslim şekillerinden hava, kara, deniz, demiryolu veya iç su taşımacılığı gibi her türlü taşıma faaliyetinden yararlanan alıcı ve satıcılar faydalanabilmektedir (Özalp, 2012).

Aşağıda açıklamaları verilen her bir teslim şeklinin altındaki görsel grafikleri yukarıda yer alan açıklamalar eşliğinde inceleyiniz.

1. EXW: EX WORKS (İŞYERİNDE TESLİM)

Satıcının malları kendi bulunduğu yerde alıcıya devretmesi ve böylece riskini minimize etmesi durumudur. Alıcı malı yükler ve nakliye, sigorta, gümrük masraf ve sorumluluklarını üstlenir.

Satıcının buradaki sorumluluğu sadece; malları kendi bulunduğu yerde veya kararlaştırılan başka bir yerde alıcıya devretmektir. Alıcının sorumluluğu ise; satıcıdan devraldığı malların nakliyesini ayarlamak ve masraflarını karşılamaktır. Alıcı malların güvenliğinden ve dağıtım esnasında oluşabilecek her türlü problemden kendisi sorumludur. EXW’ye göre yapılan sözleşmelerde alıcı bütün riskleri taşımayı ve masrafları karşılamayı kabul etmiştir. Alıcı ve satıcının EXW Incoterms anlaşmasına ekstra şartlar eklemesi mümkündür (Örn: EXW-Loaded’da satıcı malları yüklemeyi üstlenmiştir). Ancak anlaşmaya ekstra şartlar ekleniyorsa, doğacak olan maliyeti hangi tarafın ödeyeceği ve riskin kim tarafından üstleneceği açık ve yazılı bir biçimde belirtilmelidir (Çınar, 2018).

2. FCA: FREE CARRİER (TAŞIYICIYA TESLİM)

Satıcının malları bir taşıyıcıya kadar götürüp, sadece bundan doğan masrafı ödediği teslim şeklidir. FCA’da satıcı malları önceden karar kılınan bir yere kadar herhangi bir nakliye aracıyla götürüp asıl taşıyıcıya devretmekle mesuldür. Satıcının sorumluluğu malı taşıyıcıya devrettiğinde sona erer. Buradan sonra sorumluluk alıcıya geçmektedir. Asıl taşıyıcıyı alıcı veya satıcı ayarlayabilir (kim ayarlarsa ayarlasın alıcı adına anlaşma yapılır) ancak bu nakliye faaliyetinden doğan masrafı alıcı yüklenir.

Bazı durumlarda satıcıların gemiye yükleme kontratlarında FCA’ya terminal taşıma ücretlerini de (terminal handling charges) eklediği görülmektedir. Masraflar ve riskler yüklemenin yapılacağı limana göre değişiklik gösterebilmektedir. Değişiklik yapıldıktan sonra alıcının ve satıcının sorumluluklarının iyi ve açık bir şekilde tanımlanması gerekir. Kural olarak Incoterms’e yeni şartlar eklendiğinde veya bir değişiklik yapıldığında bunların ayrıntılı bir şekilde açıklanmalıdır (Çınar, 2018).

3. CPT: CARRİAGE PAİD TO (TAŞIMA ÖDENMİŞ OLARAK TESLİM)

Satıcının asıl taşıyıcıyı bulup bundan doğacak masrafları özemek zorunda olduğu teslim şeklidir. Burada satıcının sorumluluğu sırası ile; taşıyıcıyı belirlemek, malların taşıyıcıya ulaştırılmasını sağlamak, malların gideceği yere kadar doğurduğu maliyeti karşılamak ve gümrüklenmesini (ülkeden çıkış işlemlerini) sağlamaktır. Alıcının sorumluluğu ise; mallar taşıyıcıya yüklendiğinde başlamaktadır. Sigorta masrafları alıcıya aittir (Çınar, 2018).

4. CIP: CARRİAGE AND INSURANCE PAİD TO (TAŞIMA VE SİGORTA ÖDENMİŞ OLARAK TESLİM)

CPT teslim şekli ile aynı özellikleri taşımaktadır. Farklı olarak satıcının sorumluluklarına sigortanın yapılması ve doğacak masrafın karşılanması da eklenmiştir (Çınar, 2018).

5. DAT: DELİVERED AT TERMİNAL (TERMİNALDE TESLİM)

Satıcının maksimum risk üstlendiği teslim şekillerinden biridir. Satıcı kendi ülkesindeki sorumlulukları tamamlar, taşıyıcıyı seçer ve malları alıcı ile önceden kararlaştırdığı terminal (rıhtım, depo, konteyner sahası, demiryolu, hava kargo veya karayolu istasyonu gibi) noktasına testim eder. Malın alıcıya ulaştırılması için gereken nakliye masrafları satıcıya aittir. Bu süreçte doğabilecek hasar ve masraflardan satıcı sorumludur. Alıcının sorumluluğu, katlandığı masraflar ve riskler ise; mal alıcının ülkesine geldiğinde gerçekleştirilecek gümrük işlemlerinin, terminal noktasından alıcının deposuna kadar gerçekleştirilecek iç nakliyenin doğuracağı sorumluluklar, masraflar ve risklerdir (Çınar, 2018).

6. DAP: DELİVERED AT PLACE (BELİRLENEN YERDE TESLİM)

Satıcının maksimum risk üstlendiği alıcının ise minimum sorumluluk altına girdiği teslim şekillerinden biridir. Burada DAT teslim şeklinden farkı olarak taşıyıcıya teslim edilen malların alıcıya ulaştırılmasından da satıcı sorumludur. Mallar mutlaka alıcı ile belirlenmiş olan teslim merkezine ulaştırılması gerekir. Alıcı ise malların varış ülkesindeki gümrükleme faaliyetlerinden ve iç nakliyattan sorumludur (Çınar, 2018).

7. DDP: DELİVERED DUTY PAİD (GÜMRÜK VERGİLERİ ÖDENMİŞ OLARAK TESLİM)

Bütün sorumluluğu alıcının yüklendiği EXW teslim şeklinin tam tersi olarak kabul edilebilir. Bu teslim şeklinde satıcı ihraç edeceği malın yüklenmesinden, taşınmasından, ihracatının gerçekleştirilmesinden, alıcı ülkede doğacak olan gümrük vergisi gibi bütün masrafların karşılanmasından ve malları alıcının fabrikasına, deposuna veya istediği herhangi bir yere ulaştırılmasından sorumludur. Burada alıcının sorumluluğu malların fabrikaya boşaltılmasıdır. Satış sözleşmesinde yazılı olarak belirtilmesi şartıyla KDV gibi bazı masraflar satıcıdan çıkartılıp alıcıya devredilebilmektedir. Aksi takdirde bütün vergiler satıcıya aittir. DDP teslim şeklinin kullanılabilmesi için satıcının ithalat lisansına sahip olması gerekmektedir (Özalp, 2012).

SADECE DENİZ VE İÇSU TAŞIMALARINI KAPSAYAN KURALLAR

Bu teslim şekillerinden sadece deniz ve nehir türü iç su taşımacılığı yapan taraflar yararlanabilmektedir (Özalp, 2012).

8. FAS: FREE ALONGSİDE SHİP (GEMİ DOĞRULTUSUNDA TESLİM)

Malların yükleneceği geminin bulunduğu limana gelmesiyle, sorumluluk devrinin gerçekleştirildiği teslim şeklidir. Satıcı; ihracat belgelerini hazırlamak, ilgili limana kadar malların taşınmasını sağlamak ve gerektiği durumlarda da ihracat için “clearing” yapılmasından sorumludur. Alıcı ise; taşıyıcıyı ayarlamaktan, gemi ile yapılacak olan nakliyat masraflarından ve malların gemiye yükleneceği limana geldikten sonra doğacak olan risk ve maliyetlerden sorumludur (Çınar, 2018).

9. FOB: FREE ON BOARD (GEMİDE TESLİM)

FAS teslim şeklinden farklı olarak satıcı malların alıcı tarafından ayarlanan gemiye yüklenmesinden de sorumludur. Yani mallar geminin ilgili yerlerine yerleştirildiği ve geminin limandan hareket ettiği ana kadar satıcının sorumluluğu devam eder. Alıcının sorumluluğu ise; geminin hareket etmesiyle başlamaktadır. Gemi ile yapılacak taşıma faaliyetinin doğuracağı maliyetten alıcı sorumludur (Çınar, 2018).

10. CFR: COST AND FREİGHT (MASRAFLAR VE NAVLUN ÖDENMİŞ OLARAK TESLİM)

Burada satıcının sorumluluğu; ihracat belgelerini hazırlamak, deniz ve iç su taşımacılığı yapacak olan ana taşıyıcıyı ayarlamak, ilgili limana kadar malların taşınmasını sağlamak, malların gemiye yüklenmesi, malların ilgili alıcı ülke limanına götürülmesi ve malların alıcı ülkenin limanına boşaltılmasından sorumludur. Alıcının sorumluluğu ise; mallar gemiye yüklendiğinde başlanmaktadır. Burada satıcıdan farklı olarak alıcının sorumluluğu ana lojistik faaliyeti esnasında doğabilecek olan ekstra masrafları ve riskleri kapsamaktadır. Bundan dolayı malların sigortalanması alıcıya aittir.

11. CIF: COST, INSURANCE AND FREİGHT (MASRAFLAR, SİGORTA VE NAVLUN ÖDENMİŞ OLARAK TESLİM)

Burada satıcının sorumluluğu CFR teslim şeklindeki ile aynıdır. Ek olarak yapılacak olan sigorta masrafları da satıcıya aittir. Ancak sigortanın derecesi minimum düzeydedir.

INCOTERMS 2010 İLE GETİRİLEN YENİLİKLER

• Incoterms 2010 ile getirilen değişikliklerden biri bazı teslim şekillerinin kaldırılarak yerlerine yenilerinin getirilmesidir. İki yeni teslim şekli tanımlanırken, dört tanesi de yürürlükten kaldırılmış ve böylece daha önce toplam on üç olan teslim şekillerinin sayısı on bire indirilmiştir. Incoterms 2010’a göre; DAF, DES ve DDU teslim şekilleri yerine DAP terimi (Delivered at Place-Yerinde Teslim) ve DEQ teslim şekli yerine de DAT terimi (Delivered at Terminal-Terminalde Teslim) kullanılacaktır (Bergami, 2012).
• DAT (Delivered at Terminal-Terminalde Teslim): DEQ teriminin yerini alan bu teslim şekli, seçilen nakliye türüne bakılmaksızın, birden fazla taşıma türünden yararlanıldığı durumlarda kullanılabilecektir. “Terminalde Teslim” nakil vasıtasından boşaltılan eşya, alıcının belirlediği bir terminale, limana veya varış yerine getirildiğinde, satıcının eşyayı teslim etmesi anlamına gelir. DAT teslim şekli, satıcının eşyanın ihracatına ilişkin gümrük işlemlerini uygun olan yerde bitirmesini gerektirir, ancak satıcıya bu eşyanın ithalatı için gümrük vergilerini ödeme veya diğer ithalat işlemlerini takip etme yükümlülüğü getirmez (Kazma, 2011).
• DAP (Delivered at Place — Yerinde Teslim): DAF, DES ve DDU terimleri yerine getirilen bu teslim şeklinde satıcı, mallar belirlenen yere getirilinceye kadarki bütün maliyetlere (gümrük işlemleriyle ilgili olanlar hariç) ve risklere katlanacaktır. ICC, DAP teslim şeklinin rahatlıkla DES’in yerine kullanılabileceğini ve temelde aynı olan terimleri (DAF, DES, DDU) yürürlükten kaldırarak, söz konusu kuralların daha fazla “kullanıcı dostu” hale geleceğini düşünmüştür (Kazma, 2011).
• Risk transferi açısından FOB, CFR ve CIF teslim şekilleri modernize edilmiştir. Incoterms 2000’de yer alan bu klozlarda, malların geminin küpeştesini geçmemiş olması kaydıyla, mallardaki tüm zarar ve ziyanı satıcının yükümlülüğünde iken Incoterms 2010 ile risk transferi ancak malların gemide doğru bir biçimde yüklenmesinden sonra gerçekleşecektir (Kazma, 2011).
• Incoterms 2010 teslim şekilleri, Sigorta konusu da yeniden yorumlanmıştır. CIF ve CIP teslim şekilleri satıcının malları sigortalamasını öngörmektedir. Malların nakliyesi esnasında alıcının karşılaşacağı zarar ve ziyana karşılık satıcının sigorta sözleşmesi yaptırması gerekmektedir. CIF ve CIP klozlarında alıcı, satıcının minimum kapsamlı bir sigorta yapmakla yükümlü olduğunun bilincinde olmalıdır. Bunun nedeni ise, belirli, özellikle dökme mallar için minimum kapsamın mümkün olabilmesidir. Müşteri daha geniş kapsamlı bir ya da kendi ekstra sigorta düzenlemelerini yerine getirmelidir (Kazma, 2011).
• Incoterms 2010 hem iç hem de dış ticareti kapsayacak şekilde düzenlenmiştir (Kazma, 2011).
• Incoterms 2010, alıcı ve satıcının temin etmekle yükümlü olduğu belgelerin tarafların anlaşması sonucunda elektronik kayıt olarak sağlanması yönünde yeni bir düzenleme getirmiştir. Böylelikle zaman kaybı daha da aza indirgenebilecektir (Kazma, 2011).

INCOTERMS hakkında yaptığım araştırmalar sonucunda kaleme aldığım bu yazının sizler açısından faydalı olmasını temenni eder okuduğunuz için teşekkür ederim.

Talha Karadayı.

KAYNAKÇA

Çalış, Asım (2003). “İhracatta Nakliyat (Incoterms, Taşıma , Sigorta)”. İGEME — İharacatı Geliştirme Etüd Merkezi

UNDP Practice Series, Shipping and Incoterms-Practice Guide, November 2008

Ramberg, Jan (2011). “Incoterms 2010”. ICC Guide to Incoterms 2010

Kazma, Sedef Burçin (2011). “Incoterms 2000, Incoterms 2010 Değişiklikleri Ve Türk Ticaret Hukuku’nda Incoterms”. İstanbul

Bergami, Roberto (2012). “Incoterms 2010: The Newest Revision of Delivery Terms”. Acta Univ. Bohem. Merid. 15(2). 33–40

Akın Sunay, Nesrin (2012). “Incoterms 2010 Kuralları Hakkında Genel Bilgi ve Bu Kurallar Kapsamında “Dat” Ve “Dap” Ticari Terimleri”. Hukuk, Ekonomi ve Siyasal Bilimler Aylık İnternet Dergisi. (127)

Özalp, Abdurrahman (2012). “ICC Incoterms 2010”. Uluslararası Ticaret ve Tahkim Hukuku Dergisi, Legal Yayıncılık, 1

Özkan, Ömer (2012). “Incoterms 2010 İle Getirilen Yenilikler”. Akademik Bakış Dergisi. (31)

Çınar, Hakan (2018). “Dış Ticaretin El Kitabı”. Poyraz Ofset Matbaacılık ve Reklam Hizmetleri

https://iccwbo.org/resources-for-business/incoterms-rules/incoterms-rules-2010/

https://www.icontainers.com/us/2018/10/16/history-of-incoterms/